Własność intelektualna — co należy o niej wiedzieć?

Własność intelektualna oraz zagadnienia z nią związane dotyczą wielu osób — w szczególności twórców oraz artystów. Prawo własności intelektualnej to termin, który obejmuje elementy prawa, które regulują zasady związane z korzystaniem z własności intelektualnej. 

Do własności intelektualnej w ramach prawa polskiego zalicza się regulacje związane z prawem autorskim, a także znakami towarowymi i patentami. W ramach prawa własności intelektualnej określone podmioty mają możliwość zakazania innym korzystania z przedmiotów, które są elementem ochrony. 

Własność intelektualna to wytwór pracy twórczej człowieka. Ze względu na swoje duże znaczenie oraz unikatowość wytwór ten zasługuje na szczególną ochronę. Własnością intelektualną są zatem wszystkie wytwory intelektu człowieka, które posiadają nowatorski i do tej pory niespotykany element. Własność intelektualna to zatem prawo autorskie i prawa pokrewne, prawo własności przemysłowej, prawo do baz danych, dobra osobiste oraz inne prawa. 

Własność intelektualna — źródła prawa

Regulacje prawne dotyczące własności intelektualnej zawarto w ustawach takich, jak Kodeks Cywilny, Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Ustawa Prawo własności przemysłowej, ustawa o ochronie baz danych, a także ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 

Cecha wspólna praw własności intelektualnej to fakt, że właściciel danych praw może zakazać innym wykorzystywania rzeczy, które podlegają ochronie. Pojęcie własności intelektualnej w szczególności odnosi się do dzieł artystycznych i naukowych, wynalazków, odkryć naukowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, wykonań artystów wykonawców, a także interpretacji artystów. 

Własność intelektualną podzielić można na 3 kategorie. Są to prawa autorskie i prawa pokrewne, własność przemysłowa oraz know-how. 

Prawo autorskie i prawa pokrewne 

Prawa autorskie przysługują autorowi danego utworu. Autor utworu może decydować o jego użytkowaniu. Może również mieć wpływ na czerpanie korzyści materialnych ze swojego dzieła. Jak wskazuje artykuł 1 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przedmiotem prawa autorskiego jest przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci. Utwór ten podlega ochronie niezależnie od wartości, przeznaczenia oraz sposobu jego wyrażenia. Ochroną prawa autorskiego nie są objęte odkrycia oraz idee, a także koncepcje matematyczne. Ochronie podlegają również te utwory, które nie zostały ukończone, a ochrona przysługuje twórcy bez konieczności spełnienia jakichkolwiek formalności.

Własność przemysłowa 

Regulacje dotyczące prawa własności przemysłowej zawarto w Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej z 20 marca 1883 r. Zgodnie z nią ochronie podlegają patenty, wzory użytkowe, modele przemysłowe, znaki fabryczne i handlowe, a także nazwy handlowe. Prawo własności przemysłowej chroni zatem te dobra, które związane są z przemysłem oraz prowadzoną działalnością przemysłową. Jak zaznacza adwokat Krzysztof Śpiewak https://adwokatspiewak.pl/adwokat-lobzenica/, w przeciwieństwie do dóbr będących pod ochroną prawa autorskiego, które podlegają ochronie niezależnie od spełnienia formalności, by dane dobro podlegało ochronie prawa własności przemysłowej, konieczna jest rejestracja we właściwym urzędzie. Prawo własności przemysłowej chroni zatem np. innowacyjne rozwiązania techniczne, które są użyteczne i nadają się do zastosowania. Rozwiązania te muszą być nowe, zatem nie mogły być udostępnione publicznie wcześniej. Znaki towarowe podlegające ochronie na mocy prawa własności przemysłowej powinny być natomiast oryginalne i w łatwy sposób odróżniać dany produkt od konkurentów. 

Know-how

Know-how to z kolei informacje technologiczne oraz organizacyjne danej instytucji, których nie podano do wiadomości publicznej, a które posiadają określoną wartość gospodarczą. Są to zatem nieopatentowane praktyczne informacje, które wynikają z nabytego doświadczenia oraz przeprowadzonych testów. Informacje te są jednak ważne z punktu widzenia wytwarzania określonych produktów, a dodatkowo opisane w zrozumiały sposób. Do know-how może zatem należeć np. sposób realizacji zamówień, baza kontaktów, czy też metody polegające na zmniejszeniu kosztów produkcji. Jest to zatem pakiet praktycznych informacji. Źródłem know-how mogą być zatem dane finansowe czy techniczne. Opatentowanie know-how nie jest możliwe, natomiast ma ono znaczący wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa. 
Prawa własności intelektualnej pozwalają twórcom na czerpanie korzyści majątkowych lub zawodowych z praw, które im przysługują. Znaczenie własności intelektualnej zostało dostrzeżone w aktach międzynarodowych takich, jak konwencja paryska oraz konwencja berneńska, które administrowane są przez Światową Organizację Własności Intelektualnej, organizację wyspecjalizowaną ONZ, rozpowszechniającą wiedzę o własności intelektualnej i korzyściach z niej płynących.

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *